De kracht van de denkdieren

Executieve functies IN WOORD en in beeld, Lise Bauwelaers, Kristel De Bruyne, Karlien De Troeyer, illustraties: Sven Hardies. Antwerpen/Apeldoorn: Garant, 2022.

In De kracht van de denkdieren staan de auteurs na een inleidend hoofdstuk en een hoofstuk waarbij ze uitleg geven over executieve functies (hoofstuk 1) stil bij de verschillende executieve functies (hoofdstuk 2). Elke EF wordt vertegenwoordigd door een dier. Er zijn elf dieren:

• Responsinhibitie: Jill de Krokodil. Jill denkt na voordat zij handelt en kan stoppen wanneer het moet. Ze reageert pas als het nodig is.
• Werkgeheugen: Udo de Uil. Udo onthoudt wat hij ziet, hoort en doet. Hij herhaalt om beter te onthouden. Hij herinnert ook al krijgt hij een nieuwe opdracht.
• Emotieregulatie: Kris de Kogelvis. Kris begrijpt gevoelens en kan ervoer praten. Hij kan zijn gevoelens beheersen en blijft rustig als iets niet lukt.
• Cognitieve flexibiliteit: Leon de Kameleon. Hij kan omgaan met veranderingen en kan zijn plan aanpassen. Hij bedenkt verschillende ideeën.
• Volgehouden aandacht: Staf de Giraf. Staf kan zijn aandacht bij een taak houden en hij kan zijn aandacht terug richten op een taak. Ook bedenkt hij manieren om geconcentreerd te blijven.
• Taakinitiatie: Rolf de Wolf. Rolf kijkt en luistert goed. Hij weet wat hij moet doen en stelt vragen als dat nodig is. Hij begint aan zijn taak.
• Planning en prioritering: Boris de Bever. Boris maakt een (stappen) plan. Hij kiest wat het belangrijkste is. Hij stelt zichzelf vragen: wie, wat, waar, wanneer en hoe?
• Organisatie: Rowan de Reiger. Rowan werkt netjes en nauwkeurig. Hij organiseert zijn materialen en gedachten. Ook bedenkt hij een systeem om te structureren.
• Time-management: Viola de Vlinder. Viola schat hoeveel tijd zij nodig heeft. Ze past haar werktempo indien nodig aan. Ook houdt zij de tijd in het oog.
• Doelgericht gedrag: Mila de Mier. Mila weet dat nieuwe zaken leren tijd vraagt. Ze gaat recht op haar doel af en zet aandachtig door tot de taak af is.
• Metacognitie: Lars de Leeuw. Lars bekijkt of hij het goed heeft gedaan. Hij leert daarvan voor een volgende keer. Hij staat stil bij zijn eigen gedrag.

Middels het grote (flapover) prentenboek leren kinderen kennismaken met de EF. In de handleiding is meer achtergrondinformatie te vinden over wat EF inhouden en wordt verklaard waarom voor deze dieren gekozen heeft. Ook leer je over de uitdagingen en valkuilen van de verschillende EF en hoe je in kunt spelen op problemen met EF (tips en tricks). Een juiste begeleidingsstijl is belangrijk. De auteurs staan daar in hoofdstuk 3 bij stil. De auteurs omschrijven een mediërende begeleidingsstijl en een therapeutische benadering om aan te sluiten bij de verschillende doelgroepen waarin het boek kan worden ingezet. In dit hoofdstuk bespreken zij ook een aantal casussen en geven zij een praktijkschets. Ook staan zij stil bij veelgehoorde bezwaren en geven zij daar hun visie op.

De auteurs zijn ergotherapeuten en logopediste en voor die setting is het prentenboek zeer geschikt. In één sessie kan het boek voorgelezen worden en kan er in volgende sessies aandacht zijn voor de verschillende EF. Dit kan ook in de klas of thuis. Voor in de klas miste ik enkele doe- en spelsuggesties in de handleiding. Deze staan achterin het prentenboek alsmede een overzicht van alle denkdieren.

De kracht van de denkdieren past mijns inziens bij praktijken, therapeuten en scholen die op een ‘kleine’ manier aandacht willen schenken aan EF in hun setting. ‘Klein’ omdat De kracht van de denkdieren niet om een vaste plaats op het rooster vraagt en zich met name richt op de benadering of begeleidingsstijl. De kracht van de denkdieren is een leuke aanvulling op de metaforen en talen die er reeds zijn op het gebied van EF. Met de groeiende belangstelling voor het gedachtengoed is het fijn dat praktijken, therapeuten en scholen een metafoor en taal kunnen kiezen die bij hen past.

Voor de Nederlandse setting is het goed om even naar sommige woorden en zinnen te kijken en deze eventueel aan te passen. ‘Een toertje lopen’ zou veranderd kunnen worden in ‘een stukje lopen’. Voor ‘terug de aandacht richten’, kan in het Nederlands ‘opnieuw de aandacht richten’ of ‘de aandacht herpakken’ gebruikt kunnen worden.

Interesse in dit boek? Klik hier om het boek bij BOL aan te schaffen (Dit is een affiliatelink. Als je iets koopt via deze link ontvang ik daar een klein percentage aan).

Terug naar de boekentips.