Het vollehoofdenboek

Een werkboek voor kinderen en volwassenen. Linde Kraijenhoff. Acco Learn: 2024.

Het vollehoofdenboek wordt al jaren gebruikt bij psycho-educatie voor kinderen vanaf 8 jaar en hun betrokken volwassenen. Dit praktische werkboek is toepasbaar wanneer kinderen een ‘snel vollopend hoofd’ ervaren door problemen in de informatieverwerking en/of prikkelgevoeligheid. Het is in de praktijk al een zeer effectief hulpmiddel gebleken, maar was wel toe aan een up-date. En deze vernieuwde uitgave is er sinds 2024!

De hoofdstukindeling, inhoud en tekst is in de basis hetzelfde gebleven, maar wel wat geactualiseerd. En er zijn er wat veranderingen en toevoegingen gedaan:

• Er zijn sprekende voorbeelden van gebruikers toegevoegd bij de oefeningen
• De lay-out sluit nog beter aan bij de behoefte aan rust en overzicht (en vind ik zeker een verbetering; kopjes en alinea’s zijn duidelijker weergegeven en ook het lettertype oogt rustiger)
• De tekst is genuanceerd en aangepast aan een bredere groep gebruikers
• De ‘vollehoofdenthermometer’ is aangepast en is te downloaden via de uitgever.
• Op de site bij het boek is ook een de checklist (VHCL) te downloaden

De auteur noemt meerdere manieren waarop een kind dit werkboek kan gebruiken, zoals zelf lezen, samen lezen met een ouder of met een begeleider. Mijn advies zou wel zijn dit met een belangrijke volwassene met het kind samen te doen (ouder, (RT)-leerkracht of therapeut) om het plezier, begrip en de effectiviteit te vergroten. De kracht van een werkend plan zit namelijk ook in de omgeving van het kind met een vol hoofd, dus naaste personen zou ik er zeker bij betrekken.  

Het werkboek heeft een duidelijke opbouw. De eerste hoofdstukken gaan in op de (meer algemene) werking van het hoofd, bijvoorbeeld wat kinderen kunnen ervaren wanneer hun hoofd volloopt en waardoor een hoofd het in het algemeen vol van kan raken. Ook is er een hoofdstuk dat kinderen leert hoe de hersenen werken bij het verwerken van informatie en prikkels. Er wordt gebruik gemaakt van metaforen als een landkaart met snelwegen en omwegen.

Daarna volgt een hoofdstuk over wat er gebeurt bij kinderen met ‘snel vollopend hoofd’. Ook nu wordt er weer gebruik gemaakt van een metaforen, zoals een hoofd met een ‘magneet’ of ‘omgekeerde magneet’. Of een hoofd waarin gepuzzeld moet worden of waarin je de weg kwijt kan raken. De handige checklist in hoofdstuk 6 kan helpen om inzicht te krijgen in de signalen die het kind een vol hoofd geven en kan handig zijn om te delen met mensen uit de omgeving, zodat zij ook kunnen helpen de signalen te herkennen.  

Hoofdstuk 7 geeft uitleg en oefeningen om een volgelopen hoofd weer leeg te maken en rust te geven. Er wordt gebruik gemaakt van de volle hoofden thermometer en helpers die ingezet kunnen worden om druk op de thermometer weer omlaag te krijgen.

Bij de psycho-educatie kan het zeer helpend zijn om te lezen wat andere kinderen meemaken en te weten dat er veel meer kinderen zijn zoals jij. Dit is goed voor het zelfvertrouwen, acceptatie en zelfbeeld van een kind. In hoofdstuk 8 komen kinderen aan het woord die vertellen over hun volle hoofd en hoe het komt dat ze er last van hebben. Er komen kinderen aan het woord met een classificatie, zoals ASS, ADHD, ADD, (auditieve) informatieverwerkingsproblemen, TOS of NAH. Maar ook een kind met nare/sombere gedachten en een kind dat Nederlands als tweede taal moet leren. In hoofdstuk 9 volgt het verhaal van Inga die vertelt waar haar hoofd vol van raakt en wat zij dan merkt en denkt. Maar ook geeft ze aan wat ze kan doen om haar hoofd weer rustiger te krijgen en hoe anderen haar kunnen helpen. Zo omschrijft ze haar eigen steunplan.

Hoofdstuk 10 en 11 helpen het kind bij het maken van een eigen steunplan en hoe ze hun omgeving kunnen inzetten om te helpen. Het staat boordevol met tips en ideeën waar de kinderen uit kunnen putten en hun ideeën uit kunnen halen.

Het succes van dit werkboek is naar mijn idee dat er veel afwisseling is in informatie, echte ervaringen van kinderen en de vele duidelijke praktische oefeningen. De tips en oefeningen zijn herkenbaar uit verschillende werkbaar gebleken aanpakken en maken dit werkboek een heel waardevol hulpmiddel om in te zetten. Het boek is niet saai, staat vol met tekeningen, maar is toch overzichtelijk. Het is met recht een WERKboek waar kinderen veel van kunnen leren en mee kunnen oefenen in hun dagelijkse praktijk. Dit alles met het doel om, zoals de auteur het tot slot benoemt, telkens weer ruimte in het hoofd te krijgen!

Interesse in dit boek? Klik hier om het boek bij BOL te bestellen (dit is een affiliatelink, als je via deze link iets koopt krijgt BreinBloeiers een klein percentage daarvan)

Terug naar de boekentips.

Deze review is geschreven door Judith de Vries. Zij is orthopedagoog generalist en werkzaam bij een schoolbestuur. Zij heeft PABO gedaan en adviseert in haar werk leraren en ouders. Ze is tevens supervisor NVO en NIP.