Leer je kind kennen

Over ontplooiing, leren, denken en het brein, Jelle Jolles, 2020, Pluim.

Jongeren zijn ‘werk in uitvoering’, volgens Jolles. In de kinder- en tienertijd doen zij kennis en ervaringen op. Ze ontwikkelen zich cognitief, sociaal en emotioneel. Tieners hebben daar begeleiding bij nodig van belangrijke volwassenen. Tieners vinden niet zelf hun weg. Jolles neemt deze misvatting graag weg door de belangrijke rol van volwassenen te benadrukken en door wetenschappelijk onderbouwde tips en adviezen te geven.

Dit boek kan gezien worden als het vervolg op Jolles eerdere boek Het tienerbrein wat ik ook al een ontzettend fijn boek vond. Jolles slaagt er wat mij betreft in om heel open en warm te schrijven over adolescenten. Niet alleen zijn argumenten leren ons wat ons te doen staat om hun te ondersteunen en begeleiden bij hun ontwikkeling, ook de toon die hij hanteert in zijn schrijfstijl zet dat kracht bij.

‘Begrijp je kind’ betekent dat je je realiseert dat de hersenen van de tiener gericht zijn op ándere dingen dan die voor jou belangrijk zijn. Het sociale brein van je kind is gericht op nieuwigheid, op nieuwe ervaringen en belevingen en op het gedrag, de opinies en emoties van zijn leeftijdsgroep’.

Het boek wordt ondersteund door vele voorbeelden en boxen waarin korte samenvattingen worden gegeven of onderzoek wordt beschreven dat Jolles verhaal ondersteund. Dat maakt het boek erg prettig lezen.

Voor een tiener zijn 3 dingen belangrijk leerde ik in Jolles andere boek. Ik vind de Engels woorden daarvoor heel passend: ‘novelty seeking’, ‘risk taking’ en ‘peers’. Tieners proberen graag nieuwe dingen uit, ze nemen graag risico’s en leeftijdsgenoten zijn erg belangrijk voor ze. Ook in dit boek wordt dit uitvoerig besproken en toegelicht. En uiteraard staat Jolles stil bij wat we als opvoeders kunnen doen. Jolles geeft aan dat het belangrijk is dat je identiteitsvorming stimuleert en zorgt voor zelfinzicht en het vermogen zich aan te passen aan een verandering. Steunen, sturen, inspireren en routes wijzen is wat tieners nodig hebben. Vragen stellen, feedback geven, complimenten geven en nee leren accepteren horen daarbij. Leef voor, vertel over je eigen jeugd en leven en doe leuke dingen samen. Vertrouwen hebben is ook belangrijk.

‘Een traag groeiende boom kan ook de hoogste in het bos worden. Er zijn biologische verschillen in het tempo van rijping, maar ook eerdere leer- en leefervaringen spelen een rol. ‘

Nu even iets over de opbouw van het boek. Het boek omvat 6 delen en een slothoofdstuk met tien aanbevelingen. Ieder deel bestaat uit 3-8 hoofdstukken. In de inleiding geeft Jolles aan dat je de delen afzonderlijk van elkaar kunt lezen. Superhandig.

Deel 1: Werk in uitvoering
Centraal staat onder andere: Hoe kun je je kind begrijpen, wat zijn kansen en mogelijkheden, hoe werken de hersenen.

Deel 2: Vaardigheden
In dit deel lees je onder andere iets over: Nieuwsgierigheid, bewegen, werkgeheugen, aandachtsfuncties, impulsiviteit, spanningsbehoefte en plannen.

Deel 3: Sociaal en emotioneel functioneren
Emoties, empathie, monitoring, zelfinzicht, zelfregulatie, identiteit en psychologische processen komen in dit deel aan bod.

Deel 4: Ontwikkeling
In dit deel lees je over: Puberteit, preadolescentie, vroege, midden- en late adolescentie, de bijna-volwassenheid en individuele verschillen.

Deel 5: De opvoeder en diens rollen
Jolles beschrijft de volgende rollen van de opvoeder: manager, supporter, coach, inspirator, mentor en adviseur.

Deel 6: Omgevingsfactoren, jongens en meisjes
In dit deel wordt bij het volgende stilgestaan: Kansrijk en kansarm, risico- en beschermende factoren, erfelijkheid en omgeving, jongens en meiden en de aanpak daarbij.

Bij dit boek is ook een website beschikbaar (www.leerjekindkennen.nl). Ik raad het boek iedere opvoeder van harte aan. Ook op middelbare scholen kunnen thema’s uit dit boek uitgelicht worden, bijvoorbeeld op een ouderavond. Daarvoor zijn de strips van Pukkels (Google maar) die Jolles aanraadt ook goed te gebruiken.

Interesse in dit boek? Klik hier om het boek bij BOL aan te schaffen. (Dit is een affiliate-link. Wanneer je via deze link iets koopt, verdien ik daar een klein percentage aan.)

Terug naar de boekentips.