Omgaan met overweldigende emoties
Werkboek dialectische gedragstherapie. McKya, Wood & Brantley. Hogrefe, 7e druk 2021.
Dit werkboek is gebaseerd op de dialectische gedragstherapie. Dit is een therapievorm dit mensen helpt met het omgaan met overweldigende emoties. Vanuit onderzoek is gebleken dat de dialectische gedragstherapie het vermogen van iemand versterkt om met zijn/haar frustraties om te gaan, zonder de controle te verliezen of destructief te handelen (McKay & Wood, 2021). Het boek is geschreven voor mensen die dialectische gedragstherapie krijgen, maar ook voor anderen die zich overweldigd voelen door emoties. Doordat het een werkboek is, leer je per hoofdstuk eerst meer over de materie, vervolgens kun je met oefeningen aan de slag. Hoewel de auteurs aangeven dat je op ‘eigen houtje’ met het boek aan de slag kunt gaan, geven ze tevens aan dat het vinden van een deskundige wenselijk is als het lastig is om nieuwe vaardigheden toe te passen. Het boek is geschikt voor jeugdigen en volwassenen. Het bevat checklists, werkbladen en er zijn downloads beschikbaar bij de uitgever. Dit maakt het boek erg praktisch.
Dialectische gedragstherapie leert je een viertal vaardigheden die de client helpen om meer evenwicht te bewaren in hun emotiesregulatie. In dit boek worden 4 vaardigheden behandeld en de hoofdstukken zijn gemakkelijk te lezen.
De 4 vaardigheden die je in dit werkboek leert (vanuit de dialectische gedragstherapie) zijn: frustratietolerantie, mindfulness, emotieregulatie en interpersoonlijke effectiviteit (zoals grenzen stellen).
Het boek beschrijft op een prettige en inzichtelijke manier wat emoties nu precies zijn en hoe je kunt omgaan met overweldigende emoties. Elk hoofdstuk heeft overzichtelijke afvinklijstjes voor de client en geeft inzicht in hoe de overweldigende emoties voor de client zelf kunnen zijn. Ook staan er veel oefeningen in waardoor het geleerde direct toegepast en geoefend kan worden.
Het boek bestaat uit 10 hoofdstukken:
- Omgaan met pijn en verdriet
- Denk je sterk en voel je zelfverzekerd
- ‘Wijze geest’ en intuïtie
- Leven met aandacht in het hier en nu
- Mindfulness en meditatie
- Herken je emoties
- Analyseer je emoties en gedrag zonder oordeel
- Meer aandacht voor je relatie
- Helder en duidelijk communiceren
- Vijftien minuten per dag
Het boek steekt in de eerste twee hoofdstukken in op de basisvaardigheden van frustratietolerantie en hoe je in een crisis kunt handelen. Het biedt copingstrategieen aan om te leren omgaan met verdriet en pijn en steekt in op zelfacceptatie bij de client. De strategie afleiden, ontspannen en er meer leren omgaan wordt uitgewerkt.
Hierna volgen 3 hoofdstukken die gaan over mindfulness. Allereerst wordt uitleg gegeven over mindfulness en volgen een aantal mindfulness oefeningen mét instructies over hoe je de oefening het beste kunt uitvoeren en wat de oefening als doel heeft (bijvoorbeeld gedachten, emoties en lichamelijke gevoelens herkennen en je hier op richten). Ook wordt de link gelegd naar emoties beschrijven/herkennen en je bewust zijn van je emoties.
Wat de auteurs in het tweede mindfulness hoofdstuk beogen is om de link te leggen tussen de “wat-vaardigheden” van de dialectische gedragstherapie en het bewust worden van datgene waar je je aandacht opricht (je richten op het hier en nu, je gedachten, emoties en lichamelijke gewaarwordingen herkennen en je hier op focussen). In het derde mindfulness hoofdstuk beschrijven de auteurs mindfulness en mediatie. Ze schrijven: “De vaardigheden mindfulness die de kern van de dialectische gedragstherapie vormen zijn ontleend aan een zeer oude traditie van mediatie” (McKay & Wood, 2021). Het hoofdstuk gaat over mindfulness oefeningen die overgenomen zijn uit de meditatietraditie. Zo wordt compassie besproken en staan er mediatieoefeningen beschreven met uitleg hoe je deze het beste kunt uitvoeren.
In de volgende twee hoofdstukken gaan de auteurs dieper in op het herkennen van je emoties en het aanleren van basistechnieken voor emotieregulatie. Er volgen wederom vele oefeningen en voorbeelden om de client hier bij te helpen. Ook wordt beschreven wat de invloed van emoties is op je gedrag en beschrijven ze zelfdestructief gedrag bij overweldigende emoties. Door de werkbladen en oefeningen krijgt de cliënt meer inzicht in de relatie tussen deze overweldigende emoties en hun (zelfbeschadigende) gedrag. Het hoofdstuk dat hierop volgt (hoofdstuk 7) maakt nog een verdiepingsslag met betrekking tot emotieregulatietechnieken. Hier wordt besproken hoe je aandacht kan hebben voor je emoties zonder te oordelen, wordt emotie-exposure uitgelegd en geoefend, krijgt de client inzicht in het tegenovergestelde doen van je emotionele aandrang en tot slot hoe ze het probleem kunnen oplossen. Ook wordt gebruik gemaakt van de gedragsanalyse om de emoties in kaart te brengen en eventuele triggers bloot te leggen.
Tot slot wordt in de laatste hoofdstukken ingegaan op de interpersoonlijke effectiviteit. Deze vaardigheden zijn samengesteld uit sovatrainingen, assertiviteitstrainingen en luistervaardigheden. Linehan combineerde deze technieken (1993) en de auteurs voegen er nog een vierde vaardigheid aan toe: onderhandelingsvaardigheden. Ze beschrijven onder andere geconcentreerde aandacht en passief versus agressief gedrag. Ook bespreken ze 6 interpersoonlijke kernvaardigheden (o.a. weten wat je wilt, vragen om wat je wilt). In hoofdstuk 9 gaan de auteurs tot slot dieper in op alle toegepaste vaardigheden voor interpersoonlijke effectiviteit (assertief zeggen van wat je wilt). Wederom bestaan deze hoofdstukken uit handige oefeningen en voorbeelden.
Naast het werkboek is een kaartenset beschikbaar met 52 trainingskaarten. Deze zijn kleurrijk vormgegeven in dezelfde stijl als de cover van het boek en zijn goed stevig voor langdurig(er) gebruik. De kaartenset is opgedeeld in de 4 basisvaardigheden om overweldigende emoties te onderscheiden en hier mee om te gaan. Het zijn handige, korte en praktische oefeningen. Elke techniek heeft 13 kaarten met aanvullende oefeningen. Deze kunnen op twee manieren gebruikt worden: 1. Elke dag een kaart trekken en een oefening doen; of 2. Maak 4 stapels (van elke techniek een stapel) en doe elke dag één oefening van elke techniek (4 oefeningen per dag dus). Er zijn nog allerlei andere manieren om deze kaarten in te zetten, zoals:
- Maak een selectie van oefeningen die je wil doen
- Doe elke dag een zelfgekozen oefening en een blind getrokken oefening
- Laat iemand anders een kaart voor jou kiezen.
- Zorg voor een maandoverzicht op prik- / whiteboard en plan daarbij oefeningen: bepaal dus zelf de volgorde voor een langere tijd vooruit. Hang de kaartjes bij de dagen (met punaise of magneet).
Interesse in dit boek? Klik hier om dit boek bij BOL aan te schaffen. (Dit is een affiliate-link. Wanneer je via deze link iets koopt, verdien ik daar een klein percentage aan.)
Interesse in de trainingskaarten? Klik hier om de trainingskaarten bij BOL aan te schaffen.
Anne-Marie Visser schreef de review voor BreinBloeiers! Anne-Marie is orthopedagoog-generalist en heeft veel ervaring in het onderwijs. Ze werkt in een maatschap, heeft een eigen praktijk, doceert aan de universiteit van Leiden en verzorgt trainingen over verschillende onderwerpen.
Gerelateerde berichten
Slaapklets voor kleuters
Dagboek voor het slapen gaan, Michal Jansen, 2015, Gezinnig. Even samen met papa en mama stilstaan bij de dag, zodat je lekker kunt slapen. Samen praten jullie na over de…
LEES VERDERHelp je kind bij angst en zorgen
Cathy Creswell & Lucy Willetts. Uitgeverij Nieuwezijds, 2019. Uitgeverij Nieuwezijds geeft dit mooie boek uit voor ouders: Help je kind bij angst en zorgen. Laatst las ik al het boek…
LEES VERDERZelfregulerend leren Hoe? Zo!
Voor elke leersituatie, in elk vak en met elke leerling / Gids voor leraren. Jeltsen Peeters. Lannoo Campus: 4e druk, 2023. Zelfregulerend leren en EF dat is toch wat anders?…
LEES VERDER