Taalontwikkelingsstoornissen

bij het jonge kind (0-8 jaar). Signaleren, praktische handelingsadviezen en tips. Bernadette Sanders, Lannoo Campus: tweede druk 2022.

Dit boek geeft inzicht en duidelijke informatie over kinderen die ernstige problemen ervaren bij hun taalontwikkeling. Taalontwikkelingsstoornissen (TOS) hebben grote impact op het kind, zijn ouders en de omgeving.

Sanders heeft duidelijk een missie met haar boek en vat deze zelf mooi samen in haar inleiding:

‘Met dit boek wil ik onderwijs- en zorgprofessionals die betrokken zijn bij de ontwikkeling van het jonge kind, naast de theoretische achtergrond van een TOS tevens ook praktische informatie bieden. Wanneer we de hulpvragen en de belemmeringen van een TOS (her)kennen, en de context ervan begrijpen, zijn we beter in staat tot het bieden van de juiste hulp op maat. Een goede diagnose leidt dan ook vaak tot begrip van het gedrag en acceptatie van het kind met zijn hulpvraag. Met een vroegtijdige signalering en de juiste hulp kan het kind met steun en begrip van zijn omgeving, zich optimaal ontwikkelen op school, thuis en in de maatschappij. Wanneer het kind onvoldoende gezien of gehoord wordt, wanneer een basisbehoefte, zoals het kwalitatieve interactie met je omgeving niet voldoende erkend wordt, is de kans erg groot dat het kind een negatief zelfbeeld ontwikkelt. Het waarborgen van een positief toekomstbeeld kan niet als wij het kind en de hulpvragen niet zien en niet horen. Met kennis over de taalontwikkeling bij het jonge kind, TOS, vroege signalering, goede samenwerking en begeleiding op maat werken we aan een positieve ontwikkeling op alle terreinen van jonge kinderen met (een vermoeden van) TOS.’

Sanders beschrijft wat TOS is en staat tevens uitgebreid stil bij de taalverwerving en de mijlpalen in de taalontwikkeling. Het vroegtijdig signaleren van TOS is belangrijk. Ze staat stil bij het ‘niet-pluis’-gevoel, het belang van een vroege signalering. Daarbij beschrijft ze een aantal ‘rode vlaggen’. Bij kinderen die meertalig opgroeien is TOS minder goed te duiden. Sanders wijdt daar een heel hoofdstuk aan. Ook beschrijft zij wat er nodig is om kinderen met (een vermoeden van) TOS te ondersteunen en welke methodieken daarvoor kunnen worden ingezet. Ook heeft zij aandacht voor de sociaal-emotionele ontwikkeling en staat ze stil bij ‘niet passend’ gedrag en de hulpvraag die daaronder ligt. Onze taal stuurt ons handelen en denken aan. Kinderen met (een vermoeden van) TOS laten daarom vaak ook problemen zien met de uitvoerende functies (executieve functies). En ook hierbij zoemt Sanders in op de onderliggende hulpvraag. In het laatste hoofdstuk staat Sanders stil bij de onderbouw van het basisonderwijs ( 4-8 jaar –> groep 1 t/m 4).

In alle hoofdstukken worden veel tips gegeven. Ik licht graag de volgende tips uit die belangrijk zijn als je wil aansluiten bij een kind met TOS:

• Spreek rustig en in korte zinnen
• Vermijd mompelen, articuleer duidelijk en durf te overdrijven met intonatie
• Sta stil bij het soort vragen dat je stelt
• Ondersteun visueel wat je vertelt en bij de introductie van nieuwe woorden
• Aandacht voor het vergroten van de woordenschat
• Ondersteun visueel of met gebaren
• Wees je bewust van de akoestiek en de ‘ruis’ in de omgeving van het kind
• Zorg dat je contact hebt met het kind als je tegen het kind spreekt
• ‘Verbind’ met het kind, blijf rustig, sensitief en responsief, ook als het kind gefrustreerd is
• Bied denktijd (vul niet in)
• Werk samen met ouders en de logopedist

Naast deze tips zijn er nog vele andere, die besproken worden in het boek. Sanders zit in haar boek in op verbinding met alle belangrijke betrokkenen rondom een kind. Dit boek biedt iedereen die met jonge kinderen werkt tips en adviezen. Door de korte casussen tussendoor wordt inzichtelijk hoe de stoornis zich voor kan doen. Ik vond dat zeer verhelderend. Sanders maakt meer dan eens duidelijk dat het ene kind met TOS het andere niet is. Hoe het zich uit is per kind verschillend. Daarom maakt zij zich hard voor meer kennis onder professionals over TOS want een vroege signalering zorgt ervoor dat er passende interventies kunnen worden ingezet. Dit boek draagt daar zeker aan bij. Ik vind dit boek een aanrader voor elke professional die met jonge kinderen werkt.

Interesse in dit boek? Klik hier om het boek bij BOL aan te schaffen. (Dit is een affiliate-link. Wanneer je via deze link iets koopt, verdien ik daar een klein percentage aan.)

Terug naar de boekentips